„W gruncie rzeczy nikt nie może przezwyciężyć swego usposobienia. Będzie ono stale decydowało o jego postępowaniu”. Alfred Kubin
Kim jest choleryk?
Teoria temperamentu Hipokratesa i Galena zakłada, że w ludzkim organizmie płyną cztery soki. Na podstawie tego, którego z soków jest najwięcej, określano typ temperamentu człowieka.
Choleryk (gr. chole – żółć) jest ambitny i pewny siebie, lubi wyzwania i źle znosi porażki. Cechuje się gwałtownymi reakcjami emocjonalnymi, łatwością popadania w gniew. Bywa uparty i apodyktyczny, ale także niezależny i samodzielny. Bardziej zależy mu na osiąganiu swoich celów niż na relacjach międzyludzkich. Wzbudza tym respekt. Dlatego cholerycy często zostają kierownikami lub liderami projektów.
Typologia osobowości według Junga
Wspomniana typologia Hipokratesa i Galena do dzisiaj funkcjonuje w mowie potocznej. Na jej osnowie powstało wiele innych klasyfikacji. Najpopularniejszą jest ta zaproponowana przez C. G. Junga. Wyróżnił on dwa typy osobowości: introwertyków i ekstrawertyków.
- Ekstrawertycy – osoby otwarte, zazwyczaj bardzo aktywne i towarzyskie. Lubią być w centrum uwagi i dzielą wiele wspólnych cech z cholerykami.
- Introwertycy – skupieni wewnątrz siebie. Unikają nadmiaru bodźców i doceniają spokój.
Jung zaobserwował też istnienie przeciwstawnych cech osobowościowych: percepcję i intuicję oraz myślenie i odczuwanie. Pozwoliło mu to wyróżnić kolejne 16 typów osobowościowych. Różnią się one skłonnością do analizowania, sposobem działania i wyrażania uczuć, a nawet ciekawością świata. To ważne informacje m.in. o kandydatach do pracy.
Co uznane przez naukę testy diagnostyczne mówią o cholerykach?
Test MBTI, który powstał na bazie teorii Junga, jest popularny i powszechnie używany. W środowisku badawczym jego wiarygodność wzbudza jednak wiele kontrowersji. Krytycy wskazują, że koncepcje jungowskie są w nim zniekształcone, a nawet sprzeczne z oryginalnymi (Furhnam, 1996). Badania, które wykorzystywały MBTI, nie zawsze potwierdzały teorię i trafność miary.
Jednocześnie zwraca się uwagę na występowanie powiązań pomiędzy MBTI i pięcioczynnikowym modelem osobowości, zwanym wielką piątką lub OCEAN (od ang. Openness, Conscientiousness, Extraversion, Agreeableness, Neuroticism). Wiarygodność i rzetelność tego ostatniego została wielokrotnie potwierdzona, ostatnio w 2020 roku (Satow, 2021).
Analiza związków OCEAN i MBTI wskazywała na to, że aż cztery z pięciu czynników wielkiej piątki silnie wiązały się z niektórymi preferencjami MBTI (Furnham, Crump, 2003).
Na przykład otwartość na nowe doświadczenia (Openness):
- silnie korelowała z intuicją;
- umiarkowanie korelowała z postrzeganiem i ekstrawersją;
- łagodnie korelowała z czuciem.
To również ważny wymiar w przypadku choleryków – uzyskiwali oni w nim wyższe wyniki niż osoby o innych temperamentach. Choleryk często wiedzie życie bogate w emocje, nie stroni od nowych zajęć i idei (Soloukdar, 2013). Wyniki innych badań pokazują, że cholerycy osiągają wysokie wartości w ekstrawersji i neurotyzmie, a niskie – w ugodowości (Sava, 2011).
Niełatwo komunikować się z cholerykiem. Można się jednak tego nauczyć
Wszyscy znamy pracowników, którzy łatwo popadają w konflikty i reagują złością na wszelkie niepowodzenia. Jednocześnie – za sprawą intensywnych reakcji emocjonalnych albo zdolności przywódczych – niejednokrotnie porywają tłumy.
Według typologii Hipokratesa ktoś taki byłby cholerykiem, według Junga – ekstrawertykiem. Korzystając z wymiarów wielkiej piątki, opisalibyśmy taką osobę jako neurotyczną lub ekstrawertyczną, otwartą na nowe doświadczenia, a jednocześnie dość mało ugodową.
Niezależnie od teorii, na której się oprzemy, łatwo możemy sobie wyobrazić, że to osoba niełatwa w kontaktach, nawet pomimo dobrych i pożądanych kwalifikacji. Wielu liderów nie ma pomysłu, jak skutecznie komunikować się z takim członkiem zespołu. W związku z tym czasem nawet unikają konfrontacji, a nie jest to dobre rozwiązanie.
Empatyzer – oparty na potwierdzonym naukowo teście IPIP w polskiej adaptacji – udziela praktycznych porad, co robić i czego unikać w komunikacji z konkretną osobą z uwzględnieniem cech jej temperamentu. Pomoże dogadać się także z cholerykiem.
