Kawa to jeden z najbardziej popularnych napojów na świecie, znana nie tylko za swój przyjemny zapach, ale także za to, że daje nam energię, zwłaszcza podczas intensywnych dni. Również nasze indywidualne cechy osobowości, jak np. poziom neurotyzmu, mogą wpływać na to, jak reagujemy na kofeinę. Nowe badania odkrywają interesujące zależności między piciem kawy a neurotyzmem.
Kawa i jej wpływ na funkcjonowanie mózgu
Badania pokazują, jak kawa wpływa na nasz mózg. Zgodnie z badaniem opublikowanym w 2023 roku w „Frontiers in Behavioral Neuroscience”, picie kawy wyraźnie zmienia działanie mózgu.
Okazało się, że kawa powoduje wzrost połączeń między różnymi częściami mózgu, co widać na skanach MRI. Co więcej, badanie wykazało, że kawa, a nie tylko kofeina, ma wpływ na obszary mózgu związane z pamięcią, kontrolą poznawczą i ukierunkowanym działaniem.
Inne badanie z Uniwersytetu Kalifornijskiego, przeprowadzone przez neurologa Michaela Yassa, udowodniło, że kawa pomaga poprawić pamięć długotrwałą, co jest istotne, jeśli chodzi o zdolności umysłowe i naszą wydajność w pracy.
Dodatkowo zauważono, że po wypiciu kawy pojawia się większa gotowość do przejścia od stanu relaksu do aktywności, co może pomóc osobom z problemami z prokrastynacją lub tymi, którzy mają trudności z zaczynaniem zadań.
Neurotyzm jako cecha osobowości – model bfas
Neurotyzm to jedna z kluczowych cech osobowości w modelu Wielkiej Piątki, obok ekstrawersji, otwartości na doświadczenia, ugodowości i sumienności. Osoby neurotyczne mają tendencję do odczuwania silnych negatywnych emocji, takich jak lęk, gniew, smutek czy poczucie winy.
W modelu BFAS neurotyzm dzieli się na dwa główne podwymiary:
Wycofanie (withdrawal)
Ten podwymiar związany jest z tendencją do lęku, zamartwiania się i depresji. Osoby z wysokim poziomem wycofania mają skłonność do:
- Nadmiernego zamartwiania się przyszłością
- Niepokoju w sytuacjach społecznych
- Trudności z poczuciem własnej wartości
- Skłonności do depresji i smutku
Niestabilność (volatility)
Drugi podwymiar obejmuje tendencję do emocjonalnej niestabilności, łatwości denerwowania się i wybuchowości. Osoby z wysokim poziomem niestabilności:
- Łatwo się denerwują i są irytujące
- Doświadczają nagłych zmian nastroju
- Reagują gwałtownie na stres
- Mają trudności z kontrolowaniem emocji w stresujących sytuacjach
Pomimo tych cech, osoby neurotyczne często mają dobrze rozwiniętą inteligencję emocjonalną i empatię, co pomaga im rozumieć emocje innych ludzi.
Kawa a neurotyzm – złożona zależność
Relacja między piciem kawy a neurotyzmem jest skomplikowana i zależy od wielu czynników. Badania opublikowane w 2021 roku w czasopiśmie Nature wskazują, że osoby, które regularnie piją kawę, wykazują mniejszą łączność w sieciach somatosensorycznych i limbicznych, zwłaszcza podczas spoczynku. Jest to istotne, ponieważ układ limbiczny odpowiada za regulowanie emocji.
Co ciekawe, to samo badanie pokazuje, że osoby regularnie pijące kawę odczuwają wyższy poziom stresu niż osoby, które jej nie piją. Wzrost częstotliwości spożywania kofeiny wiąże się z wyższym poziomem lęku, szczególnie u mężczyzn.
Starsze badania sugerowały, że osoby z wysokim poziomem neurotyzmu piją mniej kawy, gdy są zestresowane. Jednak nowoczesne badania pokazują, że współcześni studenci piją kawę, aby poprawić funkcje poznawcze, nawet w sytuacjach stresowych.
Wpływ kawy w zależności od poziomu stresu i neurotyzmu
Osoby neurotyczne w sytuacji stresu
U osób o wysokim poziomie neurotyzmu, zwłaszcza tych z dominującym wycofaniem, kawa może pogłębiać objawy lęku. Kawa jest silnym środkiem pobudzającym, który zwiększa poziom adrenaliny. Choć w wielu przypadkach jest to pożądane, zbyt duża ilość adrenaliny może prowadzić do uczucia napięcia i stresu.
Osoby neurotyczne, które mają skłonność do lęku, mogą po wypiciu kawy doświadczać silniejszych reakcji lękowych, zwłaszcza w stresujących sytuacjach. Może to prowadzić do ataków paniki, które objawiają się dusznością, poceniem się i silnym stresem.
Osoby neurotyczne bez stresu
W warunkach bez stresu kawa może mieć bardziej zrównoważony wpływ na osoby neurotyczne. Może poprawiać ich pamięć, koncentrację i funkcje poznawcze, co jest korzystne zwłaszcza dla osób z wycofaniem, które mają skłonność do zamartwiania się i rozpraszania uwagi.
Osoby nieneurotyczne w sytuacji stresu
Badania pokazują interesującą różnicę między płciami. Dla kobiet o niskim poziomie neurotyzmu kawa może pomóc im w radzeniu sobie ze stresem. U mężczyzn kawa może jednak prowadzić do problemów z pamięcią i spowolnić podejmowanie decyzji w stresujących sytuacjach.
Osoby nieneurotyczne bez stresu
U osób o stabilnej emocjonalnie osobowości, w warunkach braku stresu, kawa przynosi głównie korzyści poznawcze. Zwiększa ich czujność, poprawia koncentrację i efektywność pracy, a także wspomaga pamięć długotrwałą.
Praktyczne przykłady i implikacje
Przykład 1: poranny rytuał kawowy
Anna, osoba o wysokim poziomie neurotyzmu, zauważyła, że kawa wypita rano, w spokoju, jako część relaksującego rytuału, poprawia jej nastrój i przygotowuje do dnia. Jednak ta sama kawa wypita w pośpiechu przed ważnym spotkaniem potęguje jej niepokój i irytację.
Wniosek praktyczny: Osoby neurotyczne mogą korzystać z picia kawy w spokojnych, ustrukturyzowanych warunkach, unikając jej w sytuacjach stresujących.
Przykład 2: kawa w okresie wzmożonego stresu
Marek, programista o niskim poziomie neurotyzmu, zauważył, że w okresach intensywnej pracy, zwiększone spożycie kawy początkowo poprawia jego wydajność. Jednak po wypiciu więcej niż czterech filiżanek dziennie, zaczyna odczuwać lęk, problemy ze snem i irytację.
Wniosek praktyczny: Nawet osoby o niskim poziomie neurotyzmu powinny monitorować swoje spożycie kawy, zwłaszcza w okresach dużego stresu.
Przykład 3: kawa jako narzędzie regulacji emocjonalnej
Karolina, osoba o wysokim poziomie neurotyzmu, odkryła, że filiżanka kawy pomaga jej poradzić sobie z porannym stresem i niechęcią do pracy. Unika jednak picia kawy po południu, bo może to pogorszyć jej sen i nasilić lęk.
Wniosek praktyczny: Osoby neurotyczne mogą eksperymentować z czasem i ilością spożywanej kawy, aby znaleźć balans między korzyściami a ryzykiem nasilenia lęku.
Wnioski i zalecenia
Relacja między piciem kawy a neurotyzmem jest złożona i zależy od wielu czynników, w tym od podwymiaru neurotyzmu, poziomu stresu oraz indywidualnej tolerancji na kofeinę.
Osoby z wysokim poziomem neurotyzmu powinny szczególnie uważać na wpływ kawy na ich samopoczucie i rozważyć:
- Ograniczenie spożycia kawy w stresujących sytuacjach
- Picie kawy w spokojnym rytuale, a nie w pośpiechu
- Monitorowanie efektów różnych ilości i pór spożycia kawy
- Próbować alternatyw z mniejszą ilością kofeiny, takich jak zielona herbata
Jednocześnie warto pamiętać o korzyściach poznawczych, które kawa może przynieść wszystkim, niezależnie od poziomu neurotyzmu, takich jak poprawa pamięci i koncentracji.
Empatyzer – rozwiązanie idealne do poruszanego problemu
Filar 1: Chat AI jako inteligentny coach dostępny 24/7
Chat dostarcza spersonalizowane porady dostosowane do użytkownika i jego zespołu, pomagając w czasie rzeczywistym rozwiązywać problemy.
Filar 2: Mikrolekcje dostosowane do odbiorcy
Dwa razy w tygodniu użytkownicy otrzymują krótkie, praktyczne lekcje, które pomagają poprawić komunikację i zarządzanie w zespole.
Filar 3: Profesjonalna diagnoza osobowości
Narzędzie analizuje osobowość użytkownika, pomagając określić najlepszy styl pracy w kontekście zespołu i organizacji.
Empatyzer – łatwość wdrożenia i natychmiastowe rezultaty
Empatyzer jest łatwy w wdrożeniu i przynosi szybkie rezultaty, bez obciążania działu HR.
Dlaczego Empatyzer jest wyjątkowy?
Empatyzer dostarcza rozwiązania, które są dostosowane do realnych wyzwań organizacyjnych, pomagając w codziennej pracy liderów i ich zespołów.
Poznaj szczegóły dotyczące szkoleń z komunikacji online.
